Ο Ορίζοντας Ευρώπη είναι το 9ο κατά σειρά πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την έρευνα και την καινοτομία για την περίοδο 2021-2027, με προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ και αποτελεί το διάδοχο του 8ου προγράμματος πλαίσιο Ορίζοντας 2020 (2014-2020).
Στόχοι του Ορίζοντα Ευρώπη
Ο Ορίζοντας Ευρώπη
- Έχει ως στόχο να συμβάλει στην ενίσχυση της επιστημονικής και τεχνολογικής βάσης της ΕΕ, στην αναμόρφωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) και στην βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ να καινοτομεί.
- Αποσκοπεί στη σύνδεση της έρευνας και καινοτομίας με έξι βασικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες, που αφορούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στον ψηφιακό μετασχηματισμό των κοινωνιών και της οικονομίας, στην ευημερία και ασφάλεια των πολιτών, καθώς και στην προστασία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
Ο Ορίζοντας Ευρώπη αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και στον ηγετικό της ρόλο στην έρευνα και την καινοτομία.
Η Δομή του Ορίζοντα Ευρώπη
Ο «Ορίζοντας Ευρώπη» είναι το νέο πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας για την περίοδο 2021-2027, με συνολικό προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ.
Στον σχεδιασμό του νέου προγράμματος πλαίσιο «Ορίζοντα Ευρώπη» υιοθετούνται οι παρακάτω παρεμβάσεις ως απάντηση στις ανάγκες που ανέδειξε η ενδιάμεση αξιολόγηση του «Ορίζοντα 2020»:
– Υποστήριξη της ρηξικέλευθης καινοτομίας (disruptive innovation) με στόχο τη δημιουργία νέων αγορών
– Ενίσχυση της συμβολής της έρευνας και της καινοτομίας στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων
– Ενεργός συμμετοχή των πολιτών
– Συνεργασία με τρίτες χώρες για την από κοινού αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων
– Ενίσχυση της ανοικτής επιστήμης για την ελεύθερη διάχυση της παραγόμενης γνώσης
– Επαναπροσδιορισμός των συμπράξεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της βιομηχανίας, της ακαδημαϊκής κοινότητας και λοιπών φορέων και των κρατών μελών
– Ενθάρρυνση και υποστήριξη της συμμετοχής οργανισμών από χώρες με χαμηλή επίδοση στην έρευνα και την καινοτομία
Κανόνες Συμμετοχής
Οι κανόνες συμμετοχής στον Ορίζοντα Ευρώπη βασίζονται σε αυτούς του Ορίζοντα 2020. Αναμένεται να γίνουν ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις.
Παρακάτω περιγράφονται η διαδικασία και οι βασικοί κανόνες συμμετοχής. Αναλυτικά οι κανόνες συμμετοχής για κάθε μέρος και προκήρυξη του προγράμματος είναι διαθέσιμοι στη διαδικτυακή πύλη της ΕΕ Funding & tender opportunities.
Διαδικασία συμμετοχής
Για τα βασικά ερευνητικά έργα, απαιτείται μία κοινοπραξία αποτελούμενη από τουλάχιστον τρία νομικά πρόσωπα. Κάθε νομικό πρόσωπο πρέπει να έχει συσταθεί σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ ή σε μια συνδεδεμένη χώρα.
Για άλλα προγράμματα/θεματικές περιοχές/προκηρύξεις, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ΕΣΕ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας, τη συγχρηματοδότηση προσκλήσεων ή προγραμμάτων, εθνικών ή του δημόσιου τομέα, το συντονισμό και την υποστήριξη, την εκπαίδευση και την κινητικότητα, η ελάχιστη προϋπόθεση συμμετοχής είναι η υποβολή αίτησης από ένα νομικό πρόσωπο που έχει συσταθεί σε κράτος μέλος ή σε συνδεδεμένη χώρα.
Ενδέχεται να ισχύουν επιπρόσθετες προϋποθέσεις. Αναλυτικά οι προϋποθέσεις παρουσιάζονται στα προγράμματα εργασίας, τα οποία είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα Funding & tender opportunities.
Επιλέξιμες χώρες
Δικαίωμα συμμετοχής έχουν νομικά πρόσωπα που έχουν συσταθεί σε οποιαδήποτε χώρα και διεθνείς οργανισμοί. Δικαίωμα χρηματοδότησης έχουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ και οι συνδεδεμένες χώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συμμετοχή νομικών προσώπων από άλλες χώρες μπορεί επίσης να λάβει χρηματοδότηση.
Στην ιστοσελίδα Funding & tender opportunities είναι διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες για τις επιλέξιμες χώρες, τον κατάλογο των συνδεδεμένων χωρών και τις ειδικές συνθήκες χρηματοδότησης για κάθε χώρα.
Τύποι δράσεων
Δράσεις έρευνας και καινοτομίας:
Χρηματοδοτούν ερευνητικά προγράμματα που αντιμετωπίζουν σαφώς καθορισμένες προκλήσεις και τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέας γνώσης ή νέας τεχνολογίας. Απαιτούνται κοινοπραξίες εταίρων από διαφορετικές χώρες, που μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικό κλάδο.
Δράσεις καινοτομίας:
Η χρηματοδότηση εστιάζει περισσότερο σε δραστηριότητες που βρίσκονται πιο κοντά στην αγορά. Για παράδειγμα, κατασκευή πρωτοτύπων, διεξαγωγή δοκιμών, πιλοτικές εφαρμογές, κλιμάκωση κ.τ.λ., εάν στοχεύουν στην παραγωγή νέων ή βελτιωμένων προϊόντων ή υπηρεσιών. Απαιτούνται κοινοπραξίες εταίρων από διαφορετικές χώρες, που μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικό κλάδο.
Δράσεις συντονισμού και υποστήριξης:
Η χρηματοδότηση καλύπτει το συντονισμό και τη δικτύωση έργων, προγραμμάτων και πολιτικών έρευνας και καινοτομίας. Μπορούν να συμμετέχουν μεμονωμένοι φορείς ή κοινοπραξίες εταίρων από διαφορετικές χώρες, που μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικό κλάδο.
Δράσεις Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας:
Χρηματοδοτούν έργα που αξιολογούνται με αποκλειστικό κριτήριο την επιστημονική αριστεία σε οποιοδήποτε πεδίο έρευνας και εκτελούνται από μία εθνική ή πολυεθνική ερευνητική ομάδα με επικεφαλής ένα «βασικό ερευνητή». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας χρηματοδοτεί άριστους νεαρούς ερευνητές στα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας τους, ανεξάρτητους ερευνητές και ανώτερους επικεφαλής ερευνητές. Οι ερευνητές μπορεί να είναι οποιασδήποτε εθνικότητας και τα έργα τους μπορούν να εμπίπτουν σε οποιοδήποτε πεδίο έρευνας.
Δράσεις Marie Skłodowska-Curie:
Η χρηματοδότηση καλύπτει διεθνείς υποτροφίες για ερευνητές στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, ερευνητικά δίκτυα κατάρτισης, ανταλλαγές προσωπικού καθώς και συγχρηματοδότηση περιφερειακών, εθνικών και διεθνών προγραμμάτων για την κινητικότητα ερευνητών. Μπορούν να συμμετέχουν ερευνητές στα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας τους ή έμπειροι ερευνητές (κάθε εθνικότητας) και τεχνικό προσωπικό. Επίσης μπορούν να συμμετέχουν πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, υπουργεία και άλλοι φορείς χρηματοδότησης.
Δράσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας:
To European Innovation Council (EIC) βοηθάει νεοφυείς επιχειρήσεις και ερευνητικούς φορείς να αναπτύξουν εξαιρετικά φιλόδοξες ιδέες υψηλού ρίσκου και υψηλής προστιθέμενης αξίας, οι οποίες δύνανται να δημιουργούν νέες αγορές διεθνώς. Στηρίζει την ανάπτυξη ρηξικέλευθων καινοτομιών χαμηλής τεχνολογικής ωριμότητας (proof of concept) μέχρι και το αρχικό στάδιο της εμπορικής αξιοποίησης. Συνδυαστικά, το EIC εισφέρει κεφάλαια συμμετοχών σε επιχειρήσεις.
Μέσω του EIC προσφέρονται επιχορηγήσεις (grants) και επιχειρηματικά κεφάλαια (equity), συμβουλευτική υποστήριξη (coaching) και δικτύωση. Το 70% του προϋπολογισμού του προγράμματος προορίζεται ειδικά για τις ΜμΕ. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες εδώ.
Ποσοστά χρηματοδότησης
Στο πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη υπάρχει ένα ενιαίο ποσοστό χρηματοδότησης για όλους τους δικαιούχους και όλες τις δραστηριότητες στις επιχορηγήσεις για έρευνα. Η χρηματοδότηση της ΕΕ καλύπτει έως το 100 % της αναγνωριζόμενης δαπάνης για όλες τις δράσεις έρευνας και καινοτομίας. Για τις δράσεις καινοτομίας, η χρηματοδότηση καλύπτει γενικά το 70 % της αναγνωριζόμενης δαπάνης, αλλά μπορεί να φτάσει έως το 100 % για μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Η έμμεση αναγνωριζόμενη δαπάνη (π.χ. διοικητικά έξοδα, έξοδα επικοινωνίας και υποδομών, προμήθειες γραφείου) αποδίδεται βάσει ενός πάγιου ποσοστού 25 % της άμεσης αναγνωρίσιμης δαπάνης (της δαπάνης που συνδέεται άμεσα με την εφαρμογή της δράσης).
Ενδέχεται να υπάρχουν ειδικές παρατηρήσεις σχετικά με τα ποσοστά χρηματοδότησης. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ποσοστά χρηματοδότησης είναι διαθέσιμες στα προγράμματα εργασίας.
