Άδεια Εξετάσεων
Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διάρκειας 30 ημερών, για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις (άρθρο 2 Ν. 1346/83, όπως τροποποιήθηκε με την από 2/4/1996 ΕΓΣΣΕ-κυρώθηκε με το άρθρο 22 Ν. 2556/1997-και εν συνεχεία με την ΕΓΣΣΕ 18/5/1998). Η ανωτέρω άδεια χορηγείται και στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες που έχουν υπερβεί το 28ο έτος της ηλικίας, αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια σπουδών, που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δυο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα.
Με την ΕΓΣΣΕ 2004, άρθρο 10, προβλέπεται ότι όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετήσιας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι 2 έτη.
Άδεια Λόγω Θανάτου Συγγενούς
Στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 9 ). Η συγκεκριμένη άδεια χορηγείται όχι μόνο στους εξ’ αίματος, αλλά και στους εξ’ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό (ΕΓΣΣΕ 2010-2012, άρθρο 8)
Άδεια για Μεταγγίσεις Αίματος
Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας, που έχουν υπηρεσία μέχρι τέσσερα (4) έτη στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι πάσχουν από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση και το οποίο έχει γνωστοποιηθεί στον εργοδότη, δικαιούνται έως 22 εργάσιμες ημέρες τον χρόνο επιπλέον άδεια με αποδοχές. (ΕΓΣΣΕ 2002 -2003, άρθρο 8).
Ειδική Άδεια Λόγω Αιμοληψίας ή Λήψης Αιμοπεταλίων
Σύμφωνα με το άρθρο 68 του Ν. 4554/2018, ο εργαζόμενος ο οποίος ανταποκρίνεται σε πρόσκληση από υπηρεσία αιμοληψίας για κάλυψη έκτακτης ανάγκης ή μετέχει σε οργανωμένη ομαδική αιμοληψία, καθώς και ο εργαζόμενος που προσέρχεται σε οποιοδήποτε κέντρο αιμοληψίας με δική του πρωτοβουλία για να προσφέρει αίμα, δικαιούται ειδικής άδειας απουσίας με πλήρεις αποδοχές, μόνο για την ημέρα της αιμοληψίας. Ο εργαζόμενος σε κάθε περίπτωση οφείλει να προσκομίσει στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του νοσηλευτικού ιδρύματος, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η αιμοληψία. Η ίδια ως άνω άδεια χορηγείται και στην περίπτωση λήψης αιμοπεταλίων.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της ειδικής άδειας στον εργαζόμενο, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή του σε οποιαδήποτε εκ των άνω περιπτώσεων αιμοληψίας, είναι η έγκαιρη ενημέρωση του εργοδότη τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες προ της τέλεσης της αιμοληψίας, εκτός των περιπτώσεων κάλυψης έκτακτης ανάγκης. Εξαιρετικά και μόνο σε περιπτώσεις ταυτόχρονων αιτημάτων εργαζομένων για χρήση της ειδικής άδειας, ο εργοδότης δύναται σε συνεννόηση με τον εργαζόμενο και ανάλογα με το πρόγραμμα εργασίας του και τις ανάγκες της επιχείρησης, να προχωρήσει στη χορήγηση της εν λόγω άδειας το αργότερο μέσα σε διάστημα δέκα (10) ημερών από την ημέρα τέλεσης της αιμοληψίας. Ο εργαζόμενος δύναται να κάνει χρήση του δικαιώματος της ειδικής άδειας αιμοληψίας κατά το μέγιστο δύο (2) φορές ετησίως.
Άδεια Λόγω AIDS
Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση που έχουν υπηρεσία μέχρι τεσσάρων (4) ετών στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι-ες είναι φορείς ή πάσχουν από AIDS, και έχουν κριθεί ικανοί προς εργασία, δικαιούνται από τη γνωστοποίηση στον εργοδότη, έως ένα (1) μήνα κάθε ημερολογιακό έτος επιπλέον άδεια με αποδοχές (ΕΓΣΣΕ 2004 άρθρο 11).
Άδεια Άνευ Αποδοχών
Εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης δύναται, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος, η οποία δύναται να παραταθεί με νεότερη συμφωνία των μερών. Κατά τη διάρκεια της άδειας η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο Πληροφοριακό Σύστημα (Π/Σ) «ΕΡΓΑΝΗ» και αντίγραφό της γνωστοποιείται στον e-ΕΦΚΑ.
Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών εκ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας (Ν. 4808/2021 άρθρο 62).
Ειδικότερα και σε ότι αφορά την χορήγηση κανονικής αδείας στους εργαζόμενους που έχουν λάβει άδεια άνευ αποδοχών σύμφωνα με τα ανωτέρω, επισημαίνεται ότι για τη λήψη και τον υπολογισμό των ημερών κανονικής αδείας των εργαζομένων θα ληφθεί υπόψη και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο εργαζόμενος τελούσε σε άδεια άνευ αποδοχών (παρ. 6 του άρθρου 2 του Α.Ν. 539/1945) (Εγκ. 64597/2021).
Άδεια Αναπήρων
Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 περ. β’ εδ. α’ του Ν. 2643/98, δικαιούνται κατά το άρθρο 8 παρ. 4 του Ν. 2643/98 έξι (6) εργάσιμες ημέρες επί πλέον της κανονικής τους αδείας κατ’ έτος.
Άδεια Συνδικαλιστών
Το άρθρο 17 του Ν. 1264/1982, όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 90 του Ν. 4808/2021, προβλέπει την υποχρέωση του εργοδότη να διευκολύνει τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, των Ελεγκτικών Επιτροπών και τους αντιπροσώπους των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Την ίδια υποχρέωση έχει και για τα Διοικητικά Συμβούλια, τις Ελεγκτικές Επιτροπές και τους αντιπροσώπους των δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως και για τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Ελεγκτικές Επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων.
Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων θεωρείται ως χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την εργασιακή και ασφαλιστική σχέση. Σε περίπτωση που οι συνδικαλιστικές άδειες είναι άνευ αποδοχών, οι ασφαλιστικές εισφορές των συνδικαλιστικών στελεχών για το χρόνο της συνδικαλιστικής τους άδειας, καταβάλλονται από την οργάνωσή τους.
Οι άδειες απουσίας για την άσκηση συνδικαλιστικής δράσης, ορίζονται ως εξής:
Τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Συνομοσπονδίες)
- τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, δικαιούνται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους
- τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής, ή αλλιώς του προεδρείου των μη αντιπροσωπευτικότερων τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
- τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων δικαιούνται άδεια χωρίς αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.
Δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Ομοσπονδίες – Εργατικά Κέντρα)
- ο Πρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, έχουν πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούνται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους
- ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν από 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια με αποδοχές για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του
- ο Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου/Ομοσπονδίας, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν έως 1.500 μέλη, δικαιούται άδεια δεκαπέντε (15) ημερών μηνιαίως με αποδοχές
- ο Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας και ο Ταμίας των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια δεκαπέντε (15) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
- τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δικαιούνται άδεια εννέα (9) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, εφόσον αυτή έχει 1.501 ως 10.000 ψηφίσαντα μέλη, δικαιούται άδεια τριάντα (30) ημερών ετησίως χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας και ο Ταμίας, προκειμένου για τη δεύτερη αντιπροσωπευτικότερη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, δικαιούνται άδεια πέντε (5) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
- τα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης δευτεροβάθμιας οργάνωσης, δικαιούνται άδεια τρεις (3) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
Πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (Σωματεία)
- ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι 500 και άνω, δικαιούνται άδεια πέντε (5) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται άδεια τριών (3) ημερών μηνιαίως χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι 500 και άνω, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης, χωρίς αποδοχές
- ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας, της δεύτερης αντιπροσωπευτικότερης, επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης, της οποίας τα μέλη είναι λιγότερα από 500, δικαιούνται ως άδεια το 1/3 των ημερών που δικαιούνται τα συνδικαλιστικά στελέχη της πιο αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης, χωρίς αποδοχές.
Επιπροσθέτως οι αντιπρόσωποι στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων δικαιούνται συνδικαλιστική άδεια χωρίς αποδοχές για όλη τη διάρκεια των συνεδρίων που συμμετέχουν.
Η συνδικαλιστική άδεια είναι ανεξάρτητη από την ετήσια άδεια ανάπαυσης ή από άλλες ειδικές άδειες που προβλέπονται από νόμο, ΣΣΕ, κλπ. και δεν συμψηφίζεται με αυτές.
Για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, οφείλει να ενημερώσει τον εργοδότη εγγράφως με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Ωστόσο σε επείγουσες περιπτώσεις, που είναι αντικειμενικά αδυνατή η έγκαιρη ενημέρωση, η συνδικαλιστική άδεια μπορεί να εκκινήσει αμέσως μετά την πρότερη ενημέρωση του εργοδότη.
Η ενημέρωση του εργοδότη περιορίζεται στην ανακοίνωση του χρόνου έναρξης και λήξης της συνδικαλιστικής άδειας και απαγορεύεται να περιλαμβάνει τον συγκεκριμένο λόγο για τον οποίο αυτή λαμβάνεται. Σε καμία περίπτωση ο εργοδότης δεν εγκρίνει τη συνδικαλιστική άδεια, η οποία απλώς του ανακοινώνεται.
Άδεια Επιμόρφωσης Συνδικαλιστικών Στελεχών,
Επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες που απασχολούν πενήντα (50) ή περισσότερους εργαζόμενους, υποχρεούνται να χορηγούν πρόσθετη άδεια με αποδοχές σε συνδικαλιστικά στελέχη, με σκοπό την συμμετοχή τους σε προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Η άδεια αυτή έχει διάρκεια έως δεκατέσσερις (14) ημέρες και χορηγείται κάθε ημερολογιακό έτος σε αναλογία 1% του απασχολουμένου προσωπικού (άρθρο 5 της από 26-01-1988 ΕΓΣΣΕ που κυρώθηκε με το Ν. 1766/1988, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 της από 09-06-1993 ΕΓΣΣΕ).
Προϋπόθεση χορήγησης της άδειας είναι η προηγούμενη ανακοίνωση εκ μέρους της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) του αναλυτικού προγράμματος εκπαίδευσης, που θα καλύπτει όλο το χρόνο διάρκειας της άδειας.
Οι εργαζόμενοι που θα λάβουν την άδεια, επιλέγονται από τη ΓΣΕΕ και δεν μπορεί να είναι λιγότεροι από τρεις (3), ούτε περισσότεροι από δεκαπέντε (15).
Η ανωτέρω άδεια επεκτείνεται και στα μέλη των Επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας.
